Deaf Art – sztuka osób niesłyszących

Te wyżej wymienione symbole często są wykorzystywane przez Głuchych w ich sztuce - nazywa się to Deaf Art. Wyrażenie „sztuka osób niesłyszących” jest najbardziej neutralne, pokazujące, że daną sztukę tworzą osoby niesłyszące. W Polsce przeważnie używa się terminu sztuka osób niesłyszących, bo jest to nazwa jednoznacznie informująca o tym, jakie osoby tworzą daną sztukę.

Jednak zgodnie ze słowami artystki Agnieszki Kołodziejczak, nie ma widocznych na pierwszy rzut oka specyficznych stylistycznych bądź tematycznych oznak pozwalających się domyślać, że dany obraz namalowała osoba g/Głucha.”

Ogólnie mówiąc, obrazy g/Głuchych cechują się kontrastowymi, intensywnymi kolorami, kontrastowymi fakturami, przesadzonymi gestykulacjami twarzy czy rąk.

W Polsce sztuka tworzona przez osoby głuche zaistniała już w XVIII wieku. Zgodnie z badaniami Marka Laseckiego, jednymi z niewątpliwie najbardziej znanych w Polsce artystów plastyków głuchoniemych, którzy uczyli się rysunku w pracowni nadwornego malarza ostatniego króla Polski, Stanisława Augusta Poniatowskiego — Włocha Marcello Bacciarellego, są J. Pełczyński, I. Siennicki, M. Stachowicz. W 1817 roku powstał Instytut Głuchoniemych w Warszawie – pierwsza szkoła dla dzieci głuchych. W świecie, w którym dotychczas odczuwały jedynie swoją inność, Instytut Głuchoniemych był miejscem, gdzie dzieci głuche mogły poczuć wspólnotę. Dopiero w otoczeniu innych głuchych dzieci, zaczęły normalnie funkcjonować społecznie, poznawać i rozwijać swoje pasje artystyczne.

Otwierały się nowe możliwości twórcze dla niesłyszących dzieci. Ksiądz Jakub Falkowski kierował uzdolnione dzieci do akademii sztuk pięknych. Doktor Jan Siestrzyński w litografii dostrzegł możliwość zarobku dla niesłyszących. W późniejszych latach pojawiły się fotografie i animacje video.

Obecnie Deaf Art w Polsce tworzy zbyt mała lista głuchych artystów, żeby można było zobaczyć wyraźny podział między profesjonalistami a amatorami. Pozostaje również problem z samą definicją „Deaf Art.” – czy oznacza to wszystkie sztuki tworzone przez niesłyszących, czy wyłącznie te, które zawierają w sobie symbole Głuchych? Sztuka osób niesłyszących nie jest zauważana w świecie sztuki współczesnej, krytycy sztuki nie maja nawet pojęcia o tym, ze istnieje coś takiego jak deaf-art. 

Aby zaspokoić potrzeby profesjonalnych g/Głuchych artystów, stworzono polską Grupę Artystów Głuchych (GAG). Grupa została założona na Facebook’u w roku 2012, ale nieoficjalne wydarzenia GAG miały miejsce dużo wcześniej. Grupa jest zamknięta i skupia się na organizacji profesjonalnych wystaw, plenerów i wydarzeń kulturalnych z udziałem członków GAG. Jest to około 40 osób – większość z nich Agnieszka Kołodziejczak określałaby jako absolutną elitę artystyczną środowiska głuchych w Polsce.

Kwestia Deaf Art w Polsce jest kwestią otwartą i rozwijającą się. Wciąż są organizowane plenery malarskie, są tworzone niezliczone fotografie oraz animacje graficzne, lub video, a w listopadzie br. odbyła się pierwsza międzynarodowa konferencja pt. „Jak rozumieć sztukę głuchych” organizowana przez GAG. Wszystko przed g/Głuchymi!

 

Poniżej przedstawiono wybrane przykłady znanych dzieł Deaf Art na świecie:

Obraz „The family dog” – namalowany przez Susan Dupor. Obraz przedstawia osobę głuchą w sytuacjach rodzinnych, podczas których jest jedyną osobą, która nie rozumie języka mówionego lub ma trudności ze zrozumieniem – jest wtedy biernym towarzyszem spotkania niczym rodzinny pies.

 

Obraz “KODA Dziecko czeka” – namalowany przez Nancy Rourke. Obraz ten przedstawia KODA (Kids of Deaf Adults - Słyszące Dzieci Rodziców Głuchych), słyszące dziecko czekające aż jej Głusi rodzice skończą i wrócą do domu. Dziecko jest bardzo cierpliwe, ale jednocześnie rozumie i analizuje rozmowę. Aczkolwiek, nadal jest ZMĘCZONE!